Ochronę interesów osób ubezpieczonych w drugim filarze gwarantują:

• regulacje prawne;
• bezpieczne zasady inwestowania
• nadzór państwa
• przechowywanie składek przez Depozytariusza

Zobrazować to można poprzez następujący rysunek.

Rysunek 7. Bezpieczeństwo pracownika inwestującego w składkę w II Filarze.

Źródło: opracowanie własne na podstawie Prospektu emisyjnego PTE „DOM” za rok 2000.

• Depozytariusz – ponosi finansową odpowiedzialność za niezgodne z przepisami decyzje inwestycyjne Towarzystwa Emerytalnego
• Minimalna wymagana stopa zwrotu – jeżeli zyski z inwestycji będą mniejsze o połowę lub 4 punkty procentowe niż we wszystkich Funduszach Emerytalnych, Towarzystwo musi dopłacić z własnych środków
• Fundusz Gwarancyjny – jeżeli Towarzystwo ma za mało środków, aby dopłacić do minimalnej stopy zwrotu, Fundusz Gwarancyjny tworzony przez PTE pokrywa różnicę
• Gwarancje państwa – jeżeli w Funduszu Gwarancyjnym nie ma wystarczających środków – dopłaca budżet państwa
• Decyzja średniego pokolenia – jak już wspomniałem, po wprowadzeniu nowego systemu osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r., będą musiały podjąć decyzję, czy chcą uczestniczyć w II filarze, czy też wolą dostawać nową emeryturę tylko z gruntownie zreformowanego I filaru. Wybór ten nie będzie prosty (nie ma tu uniwersalnej rady dobrej dla wszystkich – decyzja w dużym stopniu powinna zależeć od indywidualnej sytuacji). Co więcej, z decyzji raz podjętej nie będzie można się wycofać.

Regulacje tworzą określoną architekturę drugiego filara, którego elementami są następujące podmioty:

• członkowie otwartych funduszów emerytalnych,
• powszechne towarzystwa emerytalne (PTE),
• otwarte fundusze emerytalne (OFE),
• Zakład Ubezpieczeń społecznych (ZUS),
• Banki depozytariusze (BD),
• Fundusz Gwarancyjny Funduszów Emerytalnych (FGFE),
• Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych (KDPW),
• Urząd Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi (UNFE),
• Agenci rejestrowi (AR),
• Pośrednicy prowadzący działalność akwizycyjną (PA),
• System bankowy,
• Zakłady ubezpieczeń emerytalnych.[2]

Każdy z tych elementów odgrywa określoną rolę w systemie.

Na zbliżonej do II filaru zasadzie gromadzą swój kapitał otwarte fundusze inwestycyjne (powiernicze), które już od paru lat operują na polskim rynku. Osoby, które będą musiały podjąć decyzję o ewentualnym uczestnictwie w II filarze, mogą sobie zatem zadać pytanie: czy dzisiaj zainwestowałyby swoje pieniądze raczej wykupując jednostki uczestnictwa w funduszu powierniczym (tak jak to jest w II filarze), czy wolałyby np. długoletnią lokatę bankową, o niewysokim, ale stałym oprocentowaniu, tj. w przybliżeniu odpowiednik I filaru?

Osoby, które zainwestują część swojej składki w II filar, muszą też być świadome, że moment ich przejścia na emeryturę (tj. przeliczenia zebranych jednostek uczestnictwa w funduszu emerytalnym na stałe świadczenie) będzie poważną decyzją inwestycyjną, wymagającą – zwłaszcza w momentach możliwych zachwiań w gospodarce – silnych nerwów i pewnej orientacji w zasadach jakimi kierują się rynki finansowe Trzeba w tym miejscu powiedzieć, że umiejętna gra na rynkach finansowych w kilkudziesięcioletniej perspektywie daje dużą szansę godziwego zysku. Im krótszy jest okres, w którym pieniądze pozostają w obrocie, tym silniej wzrasta ryzyko inwestycyjne.[3]

W miarę rozwoju polskiej gospodarki i nasz rynek finansowy będzie się stawał coraz bardziej stabilny, a tym samym zmniejszy się ryzyko inwestycyjne. Podobna stabilizacja stanowi też jeden z wstępnych warunków wymaganych od krajów, które – jak Polska – pragną stać się członkami Unii Europejskiej.

—

[2] B. Hadyniak, J. Monkiewicz, Fundusze emerytalne, op. cit., s.59.

[3] Prospekt emisyjny PTE „DOM”.