Podział składki pomiędzy ZUS a fundusze spowodował pojawienie się na rynku większej ilości pieniędzy przeznaczonych na inwestycje. Fundusze emerytalne stały się silnymi i stabilnymi inwestorami. Skuteczność polityki inwestycyjnej zależy od osób zarządzających funduszem. Nie wszystkie OFE stać na odpowiednich specjalistów. Problemem OFE jest skonstruowanie swojego portfela zgodnego z limitami dotyczącymi poszczególnych kategorii lokat, a planami inwestycyjnymi. Ustawa bowiem określa w co i w jakim stopniu fundusze mogą inwestować. Rynek funduszy emerytalnych jest bardzo wrażliwy na istnienie konkurencji miedzy poszczególnymi funduszami. Państwo musi dążyć do wprowadzenia w systemie instrumentów zabezpieczających przed powstaniem oligopolu lub monopolu na rynku.1 Każde PTE w swoim statucie musiało określić jakie są jego założenia inwestycyjne. Niektóre decydowały się na agresywną politykę inwestycyjną – maksymalny dopuszczony ustawą pakiet akcji, a inne na bardziej bezpieczną – inwestowanie w obligacje, bony skarbowe i lokaty bankowe. Fundusze, które decydują się na inwestycje w akcje, wybierają akcje większych spółek, o wysokiej kapitalizacji i bardzo dobrej sytuacji finansowej. Występuje również duże zainteresowanie sprywatyzowanymi spółkami Skarbu Państwa.
Wykres nr 3. Uśredniony portfel OFE w roku 1999.
Źródło: opracowanie własne na podstawie Biuletyn miesięczny (grudzień 1999) KNUiFE s. 3 ( www.knuife.gov.pl )
W początkowym etapie działania OFE inwestowały bezpiecznie, co wynikało z niewielkiej wartości ich portfeli. W 1999 OFE najczęściej inwestowały w obligacje, które zajmowały średnio 55,23% wartości inwestowanego portfela funduszy oraz bony skarbowe. Są to instrumenty bezpieczne, ale nie dające możliwości uzyskania znacznej premii za ryzyko. Inwestycje w akcje były na poziomie 13,34%.
Wykres nr 4. Uśredniony portfel w OFE w roku 2000.
Źródło: opracowanie własne na podstawie Biuletyn kwartalny (2/2000) KNUiFE (www.knuife.gov.pl ).
W 2000 roku w strukturze portfeli inwestycyjnych OFE znacznie wzrósł udział akcji spółek notowanych na rynkach giełdowych (30,88%). Zbliżony był poziom inwestycji w obligacje, który wynosił 55,7%. Obniżono inwestycje w bony skarbowe do 8,58%.
Wykres nr 5. Uśredniony portfel w OFE w roku 2001
Źródło: opracowanie własne na podstawie Biuletyn kwartalny (1/2002) KNUiFE
( www.knuife.gov.pl ).
W 2001 roku znacznie, ponieważ aż o ok. 7% wzrósł udział obligacji w portfelach OFE, wynosił on 62,21%. Na drugim miejscu cały czas utrzymują się inwestycje w akcje, jednak ich poziom spadł o prawie 3% i obecnie wynosi 28,31%. Jeszcze większy spadek zanotował poziom inwestycji w bony skarbowe. Obecnie jest to 3,67%, czyli ok. 3,5% mniej niż rok wcześniej. Inwestycje w bankowe papiery wartościowe i depozyty bankowe utrzymują się praktycznie na stałym poziomie i zajmują obecnie 3,67% portfela OFE.
Istotnym elementem przy wprowadzaniu reformy emerytalnej było zapewnienie, aby środki ubezpieczonych były rzeczywiście inwestowane jedynie w ich interesie w instrumenty, mające perspektywy wzrostu wartości według przewidywań zarządzających OFE, a nie w celu uzyskania kontroli nad emitentem instrumentu. OFE powinny interesować się nie tylko akcjami spółek o wysokich perspektywach wzrostu, ale także o wysokiej kulturze korporacyjnej. OFE powinny być barometrem inwestycyjnym wskazującym spółki w których prawa inwestorów mniejszościowych są należycie zabezpieczone, a spółki maja perspektywy wzrostowe.
Tabela nr 6. Struktura portfela inwestycyjnego Otwartych Funduszy Emerytalnych
OFE |
I |
II |
III |
IV | V | VI | VII |
AIG OFE
|
0,00
0,00% |
482512699
24,7% |
108046322
5,5% |
18422996
0,9% |
1341326712
68,8% |
0,00
0,00% |
0,00
0,00% |
Bankowy OFE
|
12562476
1,8% |
164655445
23,5% |
992703
0,1% |
96686731
13,8% |
425991039
60,8% |
0,00
0,00% |
0,00
0,00% |
Commercial Union OFE BPH CU WBK | 0,00
0,00% |
2213827743
34,04% |
107436787
1,65% |
226824876
3,48% |
3827176780
58,8% |
127555956
1,96%
|
296880
0,004% |
OFE Ego
|
717762
0,2% |
87048400
26,7% |
12245024
3,8% |
3000000
0,9% |
222273903
68,3% |
0,00
0,00% |
0,00
0,00% |
OFE Allianz Polska
|
0,00
0,00% |
173313630
30,6% |
0,00
0,00% |
19951303
3.5% |
372441928
65,8% |
0,00
0,00% |
0,00
0,00% |
OFE Kredyt Banku
|
0,00
0,00% |
39154079
26,1% |
7399982
4,9% |
4220948
2,8% |
99245703
66,1% |
0,00
0,00% |
0,00
0,00% |
OFE Nationale Nederlanden Polska | 1901940
0,03% |
1530989658
31,9% |
111471527
2,3% |
60845581
1,2% |
3057620977
63,7% |
39573985
0,8% |
0,00
0,00% |
OFE PBK Orzeł
|
527304
0,01% |
82195519
25,4% |
21167133
6,5% |
10872430
3,3% |
208172265
64,4% |
0,00
0,00% |
0,00
0,00% |
OFE Pocztylion
|
6246106
1,3% |
151489568
32,3% |
30673418
6,5% |
22680000
4,8% |
257767108
54,9% |
0,00
0,00% |
0,00
0,00% |
OFE Polsat
|
1114758
1,2% |
25567598
27,7% |
7651586
8,3% |
1400000
1,5% |
56656276
61,3% |
0,00
0,00% |
0,00
0,00% |
OFE PZU
Złota Jesień |
0,00
0,00% |
1028509844
31,9% |
335731384
10,4% |
126490699
3,9% |
1705521696
53,01% |
20902181
0.6% |
0,00
0,00% |
Sampo OFE | 0,00
0,00% |
153705625
23,4% |
34028675
5,2% |
32577764
4,9% |
435952085
66,4% |
0,00
0,00% |
0,00
0,00% |
OFE Skarbiec – Emerytura | 4376823
0,86% |
54025362
10,6% |
210225219
41,3% |
31776303
6,2% |
198527482
39,0% |
10067266
1,9% |
0,00
0,00% |
OFE Dom
|
19370494
5,01% |
131913255
34,1% |
26118795
6,7% |
12854459
3,3% |
196093285
50,7% |
0,00
0,00% |
0,00
0,00% |
Pekao OFE
|
18555136
5,01% |
51761081
13,9% |
76119183
20,5% |
27678337
7,4% |
195749747
52,9% |
0,00
0,00% |
0,00
0,00% |
Winterthur OFE
|
1737918
0,3% |
149904915
27,2% |
11518865
2,09% |
45276590
8,2% |
340935155
62,05% |
0,00
0,00% |
0,00
0,00% |
Zurich OFE
|
0,00
0,00% |
258068156
32,1% |
28750817
3,58% |
13159080
1,64% |
501738875
62,5% |
0,00
0,00% |
0,00
0,00% |
Źródło: obliczenia własne na podstawie Biuletyn kwartalny (1/2002) KNUiFE ( www.knuife.gov.pl ).
I – Akcje NFI
II – Akcje spółek notowanych na regularnym rynku giełdowym
III – Bony skarbowe
IV – Depozyty i bankowe papiery wartościowe
V – Obligacje
VI – Inwestycje za granicą
VII – Inne lokaty
Jak wynika z wcześniejszej analizy najwięcej miejsca w portfelach OFE zajmują inwestycje w obligacje. Są to bezpieczne inwestycje. Prawie we wszystkich funduszach ten rodzaj inwestycji jest najwyższy. Jedynie OFE Skarbiec Emerytura zdecydował się w swoim portfelu najwięcej środków zainwestować w bony skarbowe, przeznaczył na to 41,3% inwestycji, obligacje są na drugim miejscu i stanowią 39% portfela. W zdecydowanej większości fundusze jako drugi rodzaj inwestycji wybierały kupno akcji spółek notowanych na regularnym rynku giełdowym. Z tego „schematu”, oprócz wspomnianego już OFE Skarbiec Emerytura, wyłamał się także Pekao OFE, który więcej inwestował w bony skarbowe – 20,5%, a w akcje – 13,9%. Najbardziej zróżnicowany portfel ma Commercial Union OFE, który zdecydował się zainwestować prawie we wszystkie dostępne środki. W jego portfelu nie znalazły się jedynie akcji NFI. Jako jedyny zdecydował się zainwestować w inne dostępne lokaty. Przeznaczył jednak na nie jedynie 296 880 zł. co stanowi zaledwie 0,004% jego inwestycji. Jako jeden z czterech funduszy zdecydował się na inwestycje zagraniczne, przeznaczając na to 127 555 956 zł. czyli 1,96%. Tę formę inwestycji wybrały jeszcze tylko OFE Nationale Nederlanden, OFE PZU i OFE Skarbiec Emerytura, ale nikt nie zdecydował się na przeznaczenie na to większych środków. Na inwestycje w prawie wszystkie dostępne instrumenty zdecydowały się także OFE Nationale Nederlanden oraz OFE Skarbiec Emerytura. Małym zainteresowaniem funduszy cieszyły się akcje NFI. Część w ogóle nie zdecydowała się na ich zakup, a inne nabywały je w niewielkich ilościach. Najwięcej miejsca zajęły one w portfelach OFE Dom i Pekao OFE – po ok. 5%. Bankowy OFE przeznaczył 1,8%,OFE Pocztylion 1,3%, a OFE Polsat 1,2%. Inne fundusze kupując te akcje przeznaczyły na nie poniżej 1% swoich inwestycji. Nieco większą popularnością cieszyły się depozyty i bankowe papiery wartościowe. Na ich zakup zdecydowały się wszystkie fundusze. Najwięcej środków zainwestował w nie Bankowy OFE – 13,8%. Sporo miejsca zajmują też w portfelach Winterthur OFE – 8,2%, Pekao OFE – 7,4%, OFE Skarbiec Emerytura – 6,3%. Z analizy wynika fundusze do tej pory bardzo podobnie inwestują pieniądze. Największe fundusze starają się urozmaicić swój portfel, ale jednak cały czas stawiają na bezpieczne inwestycje czyli w obligacje.
Ważnym czynnikiem wpływającym na pozycje danego funduszu na rynku jest struktura wiekowa członków danego funduszu. Wiadomo, że osoby młode wchodzące na rynek pracy otrzymują mniejsze wynagrodzenie, a co za tym idzie mniejsze pieniądze trafiają do OFE. Poza tym liczba osób do 20 roku życia, które
podjęły pracę i płacą składki na ubezpieczeni społeczne jest stosunkowo mała. Fundusze powinny zabiegać o członków z dużymi zarobkami. W takim przypadku mogłyby mieć mniejszą ilość członków niż inne fundusze, ale wpływałyby do nich większe pieniądze z tytuły składek.
Tabela nr 7. Członkowie OFE według wieku stan na 31.03.2002
OFE | Członkowie OFE według wieku (w % ) | |||||||
Do 20 lat | 21-25 | 26-30 | 31-35 | 36-40 | 41-45 | 46-50 | ponad 50 | |
AIG OFE
|
3,33 | 15,65 | 20,9 | 17,45 | 16,2 | 15,7 | 9,2 | 1,4 |
Bankowy OFE
|
8,59 | 21,2 | 20,7 | 16,3 | 13,5 | 12,6 | 6,2 | 0,8 |
Commercial Union OFE BPH CU WBK | 2,9 | 17,1 | 25,5 | 19,7 | 15,4 | 12,9 | 5,9 | 0,6
|
OFE Ego
|
7,7 | 23,8 | 20,6 | 14,9 | 12,1 | 11,9 | 7,4 | 1,6 |
OFE Allianz Polska
|
5,5 | 15,7 | 23,1 | 18,0 | 15,3 | 13,8 | 7,4 | 1,1 |
OFE Kredyt Banku
|
9,12 | 32,5 | 17,4 | 12,0 | 10,3 | 10,62 | 6,8 | 1,2 |
OFE Nationale Nederlanden Polska | 4,8 | 16,8 | 25,4 | 19,2 | 13,9 | 12,2 | 6,2 | 0,8 |
OFE PBK Orzeł
|
6,4 | 23,1 | 18,9 | 14,5 | 12,7 | 13,6 | 8,8 | 1,8 |
OFE Pocztylion
|
10,35 | 21,5 | 16,3 | 14,8 | 14,5 | 13,8 | 7,5 | 1,2 |
OFE Polsat
|
8,8 | 26,8 | 16,7 | 13,1 | 12,3 | 12,3 | 8,0 | 2,0 |
OFE PZU
Złota Jesień |
5,9 | 19,5 | 19,2 | 15,8 | 14,7 | 15,4 | 8,4 | 1,1 |
SAMPO OFE | 6,5 | 25,0 | 21,5 | 15,1 | 11,9 | 11,4 | 7,1 | 1,4 |
OFE Skarbiec – Emerytura | 10,8 | 22,1 | 19,6 | 14,8 | 12,4 | 11,2 | 7,0 | 1,3 |
OFE Dom
|
10,3 | 21,7 | 20,1 | 14,9 | 12,38 | 12,1 | 7,2 | 1,4 |
Pekao OFE
|
8,7 | 26,0 | 17,6 | 13,1 | 12,0 | 12,4 | 8,3 | 1,8 |
Winterthur OFE
|
7,3 | 20,7 | 21,2 | 16,6 | 13,8 | 12,4 | 6,9 | 1,1 |
Zurich OFE
|
6,7 | 17,2 | 18,0 | 16,4 | 15,8 | 10,2 | 8,8 | 1,4 |
Źródło: obliczenia własne na podstawie Biuletyn kwartalny (1/2002) KNUiFE (www.knuife.gov.pl)
Zdecydowanie największą grupę klientów OFE stanowią osoby między 20, a 30 rokiem życia. Wynika to głównie z tego, że w momencie wprowadzenia reformy wstąpienie do funduszy było dla nich obowiązkowe. Osoby powyżej 31 roku życia miały wybór i mogły pozostać przy starej emeryturze. Najmniejszą liczbę członków OFE stanowią osoby miedzy 46 – 50 rokiem życia i starsze, ponieważ niewiele osób w tym wieku zdecydowało się na nową emeryturę. Osoby poniżej 20 roku życia stanowią największy procent uczestników w OFE Skarbiec Emerytura – 10,8, OFE Dom – 10,3, oraz OFE Pocztylion. Dużą grupę stanowią także w OFE Kredyt Banku – 9,12%, OFE Polsat – 8,8% i Pekao OFE 8,7%. Mały procent zajmują te osoby w Commercial Union OFE – 2,9 oraz AIG OFE – 3,33 i OFE Nationale Nederlanden – 4,8. Przedział 21-25 lat to zdecydowane przodownictwo OFE Kredyt Banku – 32,5% zajmują osoby w tym przedziale wiekowym. Stanowią one także dużą część członków OFE Polsat – 26,8%, Pekao OFE –26% i Sampo OFE – 25%. Osoby w przedziale 26 – 35 lat stanowią największy procent wśród uczestników Commercial Union OFE – 45,5, Nationale Nederlanden OFE – 44,6 i OFE Allianz Polska – 41,1. Osoby znajdujące się w przedziale wiekowym 36 – 45 stanowią największy procent wśród członków AIG OFE – 31,9, OFE PZU Złota Jesień – 30,1 i OFE Allianz Polska – 29,1. Najmniejszą liczbą osób w każdym funduszu są osoby będący w przedziale 46 – 50 i starsze, jest to spowodowane tym, że bardzo mało osób z tego przedziału zdecydowało się przystąpić do funduszy. Osoby te stanowią największy procent w OFE PBK Orzeł i AIG OFE po 10,6, Zurich OFE – 10,2 i OFE Polsat 10,0. Z danych tych wynika że na sukces największych funduszy wpływa także struktura wiekowa ich członków. Takie fundusze jak Commercial Union czy Nationale Nederlanden w swoich szeregach mają najwięcej osób w przedziałach 26 – 30 oraz 31- 35. Są to osoby które najczęściej są już od jakiegoś czasu na rynku pracy i ich zarobki są większe od osób z innych przedziałów wiekowych. Jest w nich także mały osób poniżej 20 roku życia.
Każdy Otwarty fundusz, który przyjmował składki co najmniej przez 24 miesiące, ustala na koniec każdego miesiąca kończącego kwartał wysokość stopy zwrotu za ostatnie 24 miesiące. Stopą zwrotu jest wyrażony procentowo iloraz różnicy wartości jednostki rozrachunkowej w ostatnim dniu roboczym miesiąca kończącego kwartał i wartości tej jednostki w ostatnim dniu roboczym miesiąca przypadającego przed 24 miesiącami oraz wartości tej jednostki w ostatnim dniu roboczym miesiąca przypadającego przed 24 miesiącami.
Tabela nr 8. Stopy zwrotu OFE za okres od 31.03.2000 do 29.03.20002
OFE | Stopa zwrotu w okresie | Kwota niedoboru w PLN |
AIG OFE | 8,576% |
Nie ma |
Bankowy OFE | 5,409% | 16 397 917,28 |
Commercial Union OFE BPH CU WBK | 17,606% |
Nie ma |
OFE Ego | 12,452% | Nie ma |
OFE Allianz Polska | 13,647% | Nie ma |
OFE Kredyt Banku | 9,647% | Nie ma |
OFE Nationale Nederlanden Polska | 16,667% | Nie ma |
OFE PBK Orzeł | 11,383% | Nie ma |
OFE Pocztylion | 8,754% | Nie ma |
OFE Polsat | 18,725% | Nie ma |
OFE PZU
Złota Jesień |
19,438% | Nie ma |
Sampo OFE | 17,079% | Nie ma |
OFE Skarbiec – Emerytura | 8,262% | Nie ma |
OFE Dom | 12,928% | Nie ma |
Pekao OFE | 11,138% | Nie ma |
Winterthur OFE | 15,028% | Nie ma |
Zurich OFE | 18,138% | Nie ma |
Średnia ważona stopa zwrotu | 15,614% | |
Minimalna wymagana stopa zwrotu | 7,807% |
Źródło: obliczenia własne na podstawie KNUiFE ( www.knuife.gov.pl )
Otwarte Fundusze Emerytalne muszą osiągać minimalne wartości zwrotu, a jeżeli zysk któregoś funduszu będzie niższy o więcej niż 50% od średniej stopy zwrotu wszystkich funduszy, musi pokryć niedobór. Średnią ważoną stopą zwrotu wszystkich otwartych funduszy za okres 24 miesięcy jest suma iloczynów stopy zwrotu każdego z otwartych funduszy i wskaźnika przeciętnego udziału w rynku danego otwartego funduszu czyli średniej arytmetycznej wskaźnika udziału w rynku w ostatnim dniu roboczym miesiąca poprzedzającego okres 24 miesięcy i wskaźnika udziału rynku w ostatnim dniu roboczym miesiąca przypadającego na koniec okresu 24 miesięcy. W Polsce przyjęto tylko dolny limit na osiąganą przez fundusz stopę zwrotu, nie ma natomiast ograniczenia górnego. Stopy zwrotu ogłaszane przez OFE, oraz średnia ważona stopa zwrotu i minimalna wymagana stopa zwrotu ogłaszane przez KNUiFE, pozwalają uczestnikom porównać wyniki różnych funduszy i podjąć decyzję o ewentualnej zmianie funduszu. Ma to na celu pobudzenie konkurencji na rynku powinno się korzystnie odbić na wysokości emerytur.
Wyliczona i ogłoszona przez KNUiFE średnia ważona stopa zwrotu za okres 31.03.2000 – 31.03.2002 wyniosła 15,614%, zatem minimalna wymagana stopa zwrotu wyniosła 7,807%%. Zgodnie z przyjętymi ograniczeniami stopy zwrotu w tym okresie każdego z funduszy powinny być wyższe od minimalnej. Udało się to prawie wszystkim funduszom. Jedynym funduszem który nie przekroczył minimalnej stopy zwrotu był Bankowy OFE. Zgodnie z przepisami musiał różnice pokryć z własnych aktywów. Ponieważ osiągnął stopę zwrotu 5,409% więc kwota dopłaty wyniosła 16 397 917 zł. Funduszem, który osiągnął najwyższą stopę zwrotu w tym okresie był OFE PZU Złota Jesień – 19,438%. Dobre wyniki osiągnęły także OFE Polsat – 18,725%, Zurich OFE – 18,138, Commercial Union – 17,606%, Sampo OFE – 17,079% oraz OFE Nationale Nederlanden 16,667%. Najsłabsze wyniki uzyskały oprócz Bankowego OFE, OFE Skarbiec Emerytura – 8,262%, AIG OFE 8,576% i OFE Kredyt Banku – 9,647%. Fundusze te nieznacznie tylko przewyższyły minimalną stopę zwrotu.
Składka na ubezpieczenie emerytalne wynosi 19,52%, z tego 12,22% pozostaje w ZUS i jest przeznaczane na wypłatę bieżących świadczeń, a 7,3% jest przekazywane do funduszy emerytalnych. Przekazywanie składki przez ZUS do OFE powinno następować niezwłocznie, jednak błędy w informacjach i trudności w identyfikacji rachunków bankowych w otwartych funduszach emerytalnych powodują, że do końca stycznia 2002 roku kwota która nie została przekazana to blisko 6,3 mld. zł. Kwota ta jest gromadzona na odrębnym rachunku bankowym.
Tabela nr 9. Kwoty składek na ubezpieczenie emerytalne i odsetek przekazywanych przez ZUS do OFE.
OFE |
01.03.2001- 31.03.2001 | Członkowie OFE stan na
31.03.2001 |
01.03.2002- 31.03.2002 | Członkowie OFE stan na
31.03.2002 |
|||
kwoty składek | odsetki | Kwoty składek | odsetki | ||||
AIG OFE
|
73 772 680 | 2 068 264 | 843 162 | 87 068 779 | 32 014 | 839 607 | |
Bankowy OFE
|
26 311 418 | 991 014 | 383 870 | 29 249 626 | 11 199 | 388 829 | |
Commercial Union OFE BPH CU WBK | 225 378 273 | 6 640 777 | 2 426 587 | 273 351 455 | 121 877 | 2 463 335 | |
OFE Ego
|
11 149 575 | 440 347 | 228 643 | 13 631 932 | 5 957 | 239 156 | |
OFE Allianz Polska
|
20 652 569 | 27 2135 | 203 412 | 27 815 610 | 10 117 | 221 101 | |
OFE Kredyt Banku
|
3 131 554 | 93 257 | 95 544 | 6 525 667 | 2 496 | 155 807 | |
OFE Nationale Nederlanden Polska | 167 704 535 | 4 303 608 | 1 693 069 | 212 221 307 | 93 358 | 1 753 644 | |
OFE PBK Orzeł
|
11 424 290 | 384 072 | 256 025 | 13 615 166 | 6 420 | 270 574 | |
OFE Pocztylion
|
13 565 871 | 822 033 | 371 764 | 18 880 897 | 7 655 | 454 391 | |
OFE Polsat
|
3 428 337 | 130 969 | 133 571 | 3 880 106 | 1 473 | 131 443 | |
OFE PZU
Złota Jesień |
112 440 216 | 5 135 906 | 1 748 955 | 122 226 490 | 50 984 | 1 757 427 | |
Sampo OFE | 23 501 717 | 862 783 | 466 733 | 26 910 642 | 11 192 | 449 727 | |
OFE Skarbiec – Emerytura | 17 181 753 | 824 899 | 362 822 | 21 006 763 | 8 962 | 380 792 | |
OFE Dom
|
10 674 312 | 367 850 | 184 829 | 16 193 511 | 9 489 | 240 694 | |
Pekao OFE
|
6 375 579 | 100 996 | 63 717 | 16 359 110 | 6 736 | 291 508 | |
Winterthur OFE
|
19 117 411 | 645 098 | 303 444 | 23 796 137 | 10 569 | 323 398 | |
Zurich OFE
|
29 052 155 | 1 467 576 | 398 069 | 30 949 938 | 10 727 | 390 662 | |
Źródło: obliczenia własne na podstawie Biuletyn kwartalny (1/2001) KNUiFE oraz Biuletyn kwartalny (1/2002 KNUiFE ( www.knuife.gov.pl )
Największe kwoty składek są przekazywane oczywiście funduszom, która maja największą liczbę członków Commercial Union OFE, OFE Nationale Nederlanden i OFE PZU Złota Jesień. W ostatnim czasie wzrosła skuteczność w przekazywaniu przez ZUS składek do OFE. W marcu 2002 roku składki przekazywane przez ZUS były we wszystkich OFE wyższe niż w marcu 2001 roku. Jest to związane także z tym że większości wypadków fundusze zwiększyły liczbę swoich członków, jednak w kilku przypadkach kwoty te są wyższe mimo tego, że liczba członków funduszu zmalała. Są to AIG OFE, OFE Polsat, Sampo OFE. Znacznie zmalały odsetki jakie ZUS musi płacić funduszom za nieterminowe przekazywanie składek. W marcu 2001 roku łączna kwota odsetek wyniosła 25 551 584 zł. a w tym samym miesiącu rok później już tylko 401 225 zł.
Na polskim rynku OFE wykrystalizowała się trójka liderów. Są to fundusze które zgromadziły największą liczbę uczestników a co za tym idzie dysponują największymi aktywami. Commercial Union na koniec 2001 roku miał 5 682 864 322 zł. Nationale Nederlanden 4 172 886 523 zł. a PZU Złota Jesień 2 826 374 760 zł. Fundusze te ilościową przewagę uzyskały już na początku okresu reformy. Właśnie te trzy OFE na początku działalności zatrudniały największą liczbę akwizytorów, którzy dbali o to aby do funduszu przystąpiło jak najwięcej osób. Fundusze te są także w czołówce funduszy, których inwestycje są najbardziej trafione i mają jedne z wyższych stóp zwrotu. Ostatnio coraz lepsze wyniki osiągają mniejsze fundusze. Wysoką dwuroczną stopę zwrotu, która jest podstawowym kryterium oceny wyników funduszy, osiągnęły OFE Polsat, Zurich OFE i Sampo OFE. Na szczególne wyróżnienie zasługuje Zurich OFE, który z kwartału na kwartał zajmuje coraz wyższą pozycje. Najgorsze jak dotąd wyniki zanotował OFE Bankowy, który już parokrotnie musiał dopłacać do rachunków swoich członków.
W roku 2000 wystąpiły w Polsce procesy konsolidacyjne. Liczba OFE, która w 1999 roku wynosiła 21 zmalała do 17. Wśród przejmowanych funduszy znajdowały się takie, które uzyskiwały wysokie stopy zwrotu dla swoich członków w ogłaszanych przez KNUiFE miesięcznych wynikach inwestycyjnych. Najbardziej aktywne w tym procesie było Pekao PTE S.A. które przejęło zarządzanie nad trzema funduszami emerytalnymi: OFE Epoka, Pioneer OFE i OFE Rodzina. Doszło także do połączenia funduszy OFE Pocztylion i Arka Invesco OFE poprzez przejęcie PTE Arka – Invesco przez Pocztowo – Bankowe PTE S.A.
Członkowie funduszy, które zostały przejęte mieli możliwość zmiany funduszu, w ciągu dwóch miesięcy od daty przejęcia, bez ponoszenia dodatkowych kosztów związanych z wypłatą transferową środków zgromadzonych na rachunkach.
1 Specyfikacja rynku OFE. Biuletyn miesięczny (listopad 2001) KNUiFE, s.3. (www.knuife.gov.pl).